8 wytycznych dotyczących czyszczenia
w zbiorniku ultradźwiękowym

Istnieje co najmniej osiem dobrych praktyk, które każdy gabinet stomatologiczny powinien stosować, aby zapewnić właściwe czyszczenie narzędzi:

Jest to bardzo ważne z dwóch istotnych powodów – z jednej strony używanie wody o temperaturze powyżej 40°C powoduje koagulację krwi, co utrudnia jej usunięcie; z drugiej strony używanie zbyt gorącej wody może spowodować denaturację detergentu enzymatycznego lub wzrost obciążenia bakteryjnego zamiast jego usunięcia. W przypadku stosowania w zbiorniku ultradźwiękowym wody o temperaturze powyżej 40°C nie należy zanurzać w nim narzędzi zabrudzonych krwią.

W przypadku wyboru detergentu należy unikać stosowania kwasu nadoctowego, ponieważ w połączeniu z kawitacją może spowodować wybuch, a jego opary mogą być niebezpieczne dla operatora. W każdym przypadku należy zawsze dokładnie przestrzegać instrukcji użytkowania (IFU) producenta sprzętu ultradźwiękowego i detergentu. Jeżeli detergent nie jest odpowiednio rozcieńczony, istnieje ryzyko uszkodzenia narzędzi lub ich niewłaściwego oczyszczenia i odkażenia, co zwiększa możliwość zakażenia krzyżowego w przypadku przypadkowych urazów przezskórnych podczas suszenia lub pakowania.

Czasami może być konieczna kilkakrotna jego wymiana w ciągu tego samego dnia, a bezwzględnie roztwór należy wymienić co najmniej raz dziennie. Jeżeli po otwarciu pokrywy zbiornika ultradźwiękowego woda jest mętna lub nie jest widoczne dno zbiornika, roztwór należy wymienić. Wkładane narzędzia są często pokryte krwią lub innymi pozostałościami. Ich zanurzenie w nie do końca czystej wodzie raczej nie zapewni czystości. Dlatego zaleca się monitorowanie wody w ciągu dnia i wymienianie jej w miarę potrzeby. 

Nie wystarczy po prostu założyć, że kąpiel ultradźwiękowa działa, należy regularnie testować ten proces. Dobrym pomysłem jest codzienne wykonywanie testu Soil, czyli testu sprawdzającego zdolność czyszczenia zbiornika ultradźwiękowego. Zawarta w teście substancja symuluje ludzką krew i resztki tkanek, które mogą osadzać się na narzędziach. Skuteczność działania zbiornika ultradźwiękowego można potwierdzić, jeżeli po zakończeniu cyklu czyszczenia zostanie usunięta nałożona wcześniej na narzędzia substancja testowa.

Przypominamy że kąpiel ultradźwiękową należy wykonać co najmniej raz bez narzędzi, zgodnie z zaleceniami podanymi w instrukcji obsługi producenta. Faza ta nazywana jest odgazowaniem i ma na celu optymalizację procesu kawitacji i czyszczenia poprzez eliminację małych cząstek powietrza z roztworu myjącego. Jest to absolutnie niezbędny krok w celu zapewnienia dobrego rozchodzenia się fal dźwiękowych w płynie myjącym. Ważne jest, aby po każdej wymianie płynów przeprowadzić odgazowanie, uruchamiając urządzenie tylko z roztworem na ok. 10–15 minut.

Podczas wykonywania czynności mycia, czyszczenia urządzenia i wymiany roztworu czyszczącego zaleca się stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej, w tym okularów i pary rękawic nitrylowych. Ponadto ważne jest, aby operator zawsze używał pokrywy w celu ochrony przed aerozolami i rozpryskami. Zabezpiecza to zarówno urządzenie, jak i jego otoczenie przed rozprzestrzenianiem się dymów, oparów i nadmiernego hałasu. Pokrywa jest dźwiękochłonna, ponieważ jest wykonana ze specjalnego tworzywa sztucznego, które tłumi hałas wytwarzany przez fale ultradźwiękowe.

Zawsze należy umieszczać je bezpośrednio (w koszach) lub pośrednio (wewnątrz zlewek). Przewidziane są dwie metody czyszczenia ultradźwiękowego:

• Bezpośrednia: ma tę zaletę, że jest prosta i pozwala na skuteczne czyszczenie. Roztwór czyszczący wlewany jest do zbiornika (jednocześnie można użyć tylko jednego rodzaju roztworu), a narzędzia umieszczane są w koszu perforowanym lub zawieszonym. Zanieczyszczenia osiadają na dnie zbiornika.
• Pośrednia: przeznaczona w szczególności do mycia niewielkich narzędzi, takich jak wiertła czy protezy. Zbiornik wypełniony jest wodą i roztworem czyszczącym w celu poprawienia kawitacji. Dzięki uchwytom do zlewek można wprowadzać do nich różne roztwory czyszczące, co pozwala na ultradźwiękowe czyszczenie różnych rodzajów narzędzi, dobierając roztwór w zależności od rodzaju usuwanych pozostałości. Zanieczyszczenia pozostają w zlewce.

Aby zapewnić lepszą skuteczność urządzenia, nie należy wkładać do niego zbyt wielu narzędzi oraz upewnić się, że są one zawsze całkowicie zanurzone. Nie wkładać narzędzi zawierających silikony lub tworzywa sztuczne, a zwłaszcza zabrudzonych tymi substancjami. Tego rodzaju materiały pochłaniają drgania i uniemożliwiają prawidłowe oczyszczenie pozostałych narzędzi. W szczególności nie zanurzać lusterek dentystycznych, silników, komponentów mechanicznych, frezów diamentowych, narzędzi światłowodowych i elementów gumowych.

Kąpiel ultradźwiękowa jest przydatnym narzędziem czyszczącym w branży stomatologicznej. Na narzędziach stomatologicznych gromadzą się różne pozostałości nieorganiczne lub organiczne (obciążenie biologiczne). Przed sterylizacją należy obowiązkowo usunąć tego rodzaju zabrudzenia, ponieważ ich pozostałości mogą zaburzyć skuteczność procesu sterylizacji. W przypadku obecności dużej ilości obciążenia biologicznego siła pary może nie być wystarczająca, aby dotrzeć do najbardziej wewnętrznych części, co skutkuje niewystarczającym poziomem sterylizacji. Czyszczenie jest zatem kluczowym momentem w procesie sterylizacji, dlatego należy się na nim dokładnie skupić i wykonywać je przy użyciu odpowiednich ŚOI.